Evlilik gibi boşanmak da bir medeni haktır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanun’un 161-184 maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Boşanma davalarında görevli mahkeme, Aile mahkemesidir. Yargı çevresinde aile mahkemesi bulunmuyorsa o yer Asliye Hukuk Mahkemesi davaya Aile Mahkemesi sıfatı ile bakacaktır.

Yetkili mahkeme ise eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.

Boşanma davalarında uygulanacak usul ile Türk Medeni Kanunu madde 184’te düzenlenmiştir.
Bu madde hükmü gereğince davaya bakacak olan hâkime boşanma sebeplerinin oluşup oluşmadığı hususunda geniş bir takdir hakkı verilmiştir. Bu nedenle boşanma hukukunda Yargıtay’ın görüş ve içtihatları önemli bir yer tutar.

BOŞANMA SEBEPLERİ
Türk Medeni Kanununda boşanma sebepleri; genel ve özel sebepler olarak ikiye ayrılmıştır. Özel boşanma sebepleri ;
1) Zina
2) Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış
3) Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
4) Terk
5) Akıl hastalığı
olarak sıralanmıştır.
Davacının bu boşanma nedenlerinden birine dayanmak istemesi halinde birtakım süre ve ihtar şartlarına riayet etmesi gerekecektir. Boşanma nedenlerinin gerçekleştiğini davacının ispat etmesi gerekir. Özellikle zina durumunda davacının ispat yükünü yerine getirmesi pek güç olacağından bu sebebe dayanan davalarda güncel içtihatlar takip edilmeli, müvekkil ona göre yönlendirilmelidir.

Genel boşanma sebebi;
Türk Medeni Kanunu 166.maddesinde genel boşanma sebebi olarak ‘’ evlilik birliğinin temelden sarsılması ‘’ şartını aramıştır. Ancak davacı eşin bu davayı açabilmesi için, evlilik ilişkisi içinde davalı eşten daha az kusuru olması gerekir. Evlilik ilişkisinin getirdiği yükümlülükler irdelenmeli ve tarafların davranışları ile bu yükümlülüklere uyup uymadığı tespit edilmelidir. Bu noktada da güncel içtihatlar yol gösterici olacaktır.


NAFAKA

Boşanma davalarında iki türlü nafaka istenebilir.
 
 Bunlardan birincisi, boşanma davası devamı süresince istenebilecek  ‘’ Tedbir ‘’ nafakalarıdır. Bilindiği gibi ülkemizin ağır ilerleyen yargı sisteminde bir davanın sonuçlanması yıllar almaktadır. Bu nedenle bir boşanma davasının açılması ile sonuçlanması arasındaki süre içerisinde eşin ve çocukların geçinmesine ilişkin koruyu önlemler alınmadır. Bu amaçla, talep edilmesi halinde hem eş hem çocuk için tedbiren nafaka istenebilir.

İkinci nafaka türü ise, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek eşin diğer eşten talep edebileceği süresiz nafakadır. Yoksulluk nafakası olarak adlandırılan bu nafaka dava kesinleştikten sonra verilmeye başlanır.
Boşanma davalarında eşlerin ortak çocukları varsa çocuğun velayet hakkının hangi eşe verileceğine de karar verilir. Çocukların velayetini alan eş, çocukların bakım ve ihtiyaçlarına katkıda bulunması için diğer eşten nafaka talep edebilir. Bu nafakaya iştirak nafakası adı verilir.

MADDİ ve MANEVİ TAZMİNAT

MADDİ TAZMİNAT:

Türk Medeni Kanunu 174. maddesi uyarınca, mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen taraf; evliliğin sona ermesine yol açan olaylarda kusursuz yada daha az kusurlu bulunduğu taktirde diğer eşten maddi tazminat isteyebilecektir.

MANEVİ TAZMİNAT :
Türk Medeni Kanunu 174. Maddesi uyarınca; boşanmaya sebep olaylar yüzünden kişilik hakları saldırıya uğrayan taraf , kusurlu olan taraftan manevi tazminat talep edebilir.

VELAYET

Mahkeme boşanma kararı verirken çocuğun velayet hakkına ilişkin kararını da verir. Mahkeme velayete ilişkin kararını vermeden önce anne ve babanın görüşlerini, çocuk vesayet altında ise vesayet makamının görüşlerini ve eğer çocuk 8 ve üzeri yaştaysa çocuğun fikrini sorar.
Velayetin kime verileceğinin taktirinde
- Çocuğun çıkarının ve üstün yararının hangi tarafça daha iyi korunabileceği
- Çocuğun yaşı
- Çocuğun taraflara ve kardeşlerine olan duygusal yakınlığı gibi kriterler yer alır.

Mahkeme velayete ilişkin kararıyla birlikte, velayetin kendisine verilmeyen eş açısından çocukla kişisel ilişkilerini düzenleyen kararını da verir.
Son olarak velayetin kendisine verilmeyen eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır. Mahkeme bu hususu kendiliğinden gözetip kararını verecektir.

Türk Hukukunun daha önceki dönemlerinde ‘’ Ortak Velayet ‘’ kabul edilmiyordu. Ancak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmeleri Ek 7. Protokol 5. Maddesini kabul etmekle artık Türk Hukukunda da ortak velayet söz konusu olabilmektedir.